ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับกิจการซื้อขายสินค้า

• สินค้า หมายถึง สินทรัพย์หรือสิ่งที่กิจการค้ามีไว้เพื่อจำหน่าย โดยมีวัตถุประสงค์ในการหากำไรจากการจำหน่ายสินค้า สินค้าถือเป็นสินทรัพย์
• ส่งคืนสินค้า เกิดขึ้นทางด้านผู้ซื้อ เป็นรายการที่ทำให้ค่าใช้จ่ายลดลงอยู่ในหมวด ค่าใช้จ่าย จะบันทึกทางด้าน Cr. เสมอ
• รับคืนสินค้า เกิดขึ้นทางด้านผู้ขาย เป็นรายการที่ทำให้รายได้ลดลงอยู่ในหมวด รายได้ จะบันทึกบัญชี Dr.เสมอ
• ส่วนลดการค้า คือ ส่วนลดที่ผู้ขายลดให้ทันที่ที่ตกลงซื้อขายกันไม่มีการบันทึกส่วนลดการค้าในบัญชีใดๆ จำนวนเงินที่บันทึกรายการซื้อและขายนั้นจะใช้จำนวนเงินที่หักส่วนลดแล้ว
• ส่วนลดเงินสด คือ ส่วนลดที่ผู้ขายลดให้กับลูกค้าที่ชำระหนี้ตามกำหนดทางด้ายผู้ขายเรียกว่า “ส่วนลดจ่าย” ด้านผู้ซื้อเรียกว่า ส่วนลดรับ เช่น 2/10,N/30 หมายถึง ผู้ซื้อจ่ายชำระภายใน 10 วันจะได้รับส่วนลด 2% กำหนดชำระหนี้ต้องไม่เกิน 30 วัน นับจากวันที่ลงในใบกำกับสินค้า
• F.O.B shipping point หรือค่าขนส่งเข้า อยู่ในหมวดค่าใช้จ่าย ผู้ซื้อเป็นผู้จ่ายถือเป็นต้นทุนของสินค้าที่ซื้อ
• F.O.B destination หรือค่าขนส่งออก อยู่ในหมวดค่าใช้จ่าย ผู้ขายเป็นผู้จ่าย
• ภาษีมูลค่าเพิ่ม เรียกย่อๆว่า VAT หมายถึงภาษีที่เรียกเก็บจากผู้ขายสินค้า ผู้ผลิตสินค้าและผู้ให้บริการในส่วนที่เพิ่มขึ้น ประกอบด้วยภาษีซื้อ ซึ่งถือเป็นสินทรัพย์ และภาษีขายซึ่งถือว่าเป็นหนี้สิน

สมุดรายวันเฉพาะ

 

สมุดรายวันเฉพาะ (Specialized journal) เป็นสมุดขั้นต้นที่ใช้บันทึกรายการค้าที่เกิดขึ้น ในลักษณะอย่างเดียวกัน แบ่งออกเป้น 2 ประเภทคือ
สมุดรายวันเฉพาะสำหรับบันทึกรายการค้าที่เกี่ยวกับสินค้า  เป็นสมุดขั้นต้นที่ใช้บันทึกรายการค้าที่เกี่ยวกับการซื้อขายสินค้าเป็นเงินเชื่อโดยต้องเป็นกิจการที่
ใช้ระบบการบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือแบบสิ้นงวด (Periodic  inventory system)  แบ่งออกเป็น 4 ประเภท

          สมุดรายวันซื้อ (Purchases  Journal)  เป็นขั้นต้นที่ใช้บันทึกรายการซื้อสินค้าเป็นเงินเชื่อเท่านั้น

 สมุดรายวันขาย (Sales  Journal) เป็นสมุดขั้นต้นที่ใช้สมุดรายการขายสินค้าเป็นเงินเชื่อเท่านั้น

สมุดรายวันส่งคืนและส่วนลด (Purchases return & allowances journal)  เป็นสมุดขั้นต้นที่ใช้บันทึกรายการส่งคืนสินค้า ในกรณีที่ซื้อสินค้าเป็นเงินเชื่อ

สมุดรายวันรับคืนและส่วนลด (Sales return & allowances journal) เป็นสมุดขั้นต้นที่ใช้บันทึกรายการรับคืนสินค้าในกรณีที่ขายสินค้าเป็นเงินเชื่อ

สมุดรายวันเฉพาะสำหรับบันทึกรายการค้าที่เกี่ยวกับการเงิน  เป็นสมุดขั้นต้นที่ใช่บันทึกรายการค้าที่เกี่ยวข้องกับการรับและจ่ายเงินสด หรือฝากธนาคารของกิจการ  แบ่งออกเป็น 2 ประเภท

 สมุดรายวันรับเงิน (Cash receipts journal) เป็นสมุดขั้นต้นที่ใช้บันทึกรายการรับเงินสดหรือ
ฝากธนาคาร

 

 

สมุดรายวันจ่ายเงิน (Cash disbursement journal or Cash payment journal) เป็นสมุดขั้นต้นแบบเดียวกันกับสมุดรับเงิน โดยเป็นการบันทึกรายการจ่ายเงินสดหรือถอนเงินจากธนาคาร และใช้ควบคู่กับสมุดรายวันรับเงิน

 

 

 

สมุดบัญชีแยกประเภทลูกหนี้ (Accounts Receivable Ledger)  เป็นสมุดบัญชีแยกประเภทที่จะให้รายละเอียดเพิ่มมากขึ้นเกี่ยวกับลูกหนี้ของกิจการว่ามีใครบ้าง

 

 

 

สมุดบัญชีแยกประเภทเจ้าหนี้ (Accounts Payable Ledger)  เป็นสมุดบัญชีแยกประเภทย่อยที่จะให้รายละเอียดเพิ่มมากขึ้นเกี่ยวกับเจ้าหนี้ของกิจการว่ามีใครบ้าง

 

 

การบันทึกบัญชีเกี่ยวกับการซื้อซื้อขายสินค้า

         การบันทึกบัญชีเกี่ยวกับการซื้อซื้อขายสินค้ามี 2 วิธี คือ วิธีบันทึกบัญชีแบบต่อเนื่อง (Perpetual Inventory Method) และวิธีบันทึกบัญชีแบบสิ้นงวด (Periodic Inventory Method) สำหรับกิจการที่จดทะเบียนเข้าสู่ภาษีมูลค่าเพิ่ม 7% มีวิธีการบันทึกบัญชีดังต่อไปนี้

รายการ	Perpetual Inventory Method	Periodic Inventory Method
1.  ซื้อสินค้า	เดบิตสินค้า                             XX         ภาษีซื้อ                          XX         เครดิตเงินสด/เจ้าหนี้การค้า  XX	เดบิตซื้อสินค้า                            XX         ภาษีซื้อ                              XX         เครดิตเงินสด/เจ้าหนี้การค้า       XX
2.  ค่าขนส่งเข้า	เดบิตสินค้า                             XX         เครดิตเงินสด                       XX	เดบิตค่าขนส่งเข้า                       XX         เครดิตเงินสด                              XX
3.  ส่งคืนสินค้า	เดบิตสินค้า                             XX         เครดิตสินค้า                         XX               ภาษีซื้อ                           XX	เดบิตเงินสด                               XX         เครดิตส่งคืนสินค้า                      XX               ภาษีซื้อ                                 XX
4.  จ่ายชำระหนี้ และมีส่วนลดรับ	เดบิตเจ้าหนี้การค้า                  XX         เครดิตเงินสด/ธนาคาร          XX                   สินค้า                         XX	เดบิตเจ้าหนี้การค้า                     XX          เครดิตเงินสด/ธนาคาร              XX ส่วนลดรับ                                  XX
5.  ขายสินค้า 5.1  บันทึกการขาย 5.2  บันทึกต้นทุนขาย	เดบิตเงินสด/ลูกหนี้การค้า      XX         เครดิตขายสินค้า                  XX ภาษีขาย                              XX	เดบิตเงินสด/ลูกหนี้การค้า         XX         เครดิตขายสินค้า                       XX                    ภาษีขาย                        XX
	เดบิตต้นทุนขาย                     XX         เครดิตสินค้า                        XX	ไม่บันทึกบัญชี
6.  รับคืน 6.1  บันทึกการรับคืน 6.2  บันทึกต้นทุนของ สินค้าที่รับคืน	เดบิตรับคืนสินค้า                   XX         ภาษีขาย                         XX         เครดิตเงินสด/ลูกหนี้การค้า   XX	เดบิตรับคืนสินค้า                       XX         ภาษีขาย                             XX         เครดิตเงินสด/ลูกหนี้การค้า          XX
	เดบิตสินค้า                             XX         เครดิตต้นทุนขาย                 XX	ไม่บันทึกบัญชี
7.  ค่าขนส่งออก	เดบิตค่าขนส่งออก                  XX         เครดิตเงินสด                       XX	เดบิตค่าขนส่งออก                      XX         เครดิตเงินสด                               XX
8.  รับชำระหนี้ และมีส่วน ลดจ่าย	เดบิตเงินสด/ธนาคาร              XX         ส่วนลดจ่าย                    XX         เครดิตลูกหนี้การค้า              XX	เดบิตเงินสด/ธนาคาร                  XX         ส่วนลดจ่าย                        XX         เครดิตลูกหนี้การค้า                    XX
9.  ต้นทุนขาย	ดูจากยอดคงเหลือของบัญชีต้นทุนขาย	ดูจากการคำนวณดังนี้.- สินค้าคงเหลือต้นงวด                         XX ซื้อสินค้า                                    XX บวก ค่าขนส่งเข้า                      XX                                                     XX หัก ส่งคืน          XX ส่วนลดรับ          XX                  XX      XX สินค้าที่มีไว้เพื่อขาย                             XX หัก สินค้าคงเหลือปลายงวด                XX ต้นทุนขาย                                            XX

ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับกิจการซื้อขายสินค้า

ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับกิจการซื้อขายสินค้า

• สินค้า หมายถึง สินทรัพย์หรือสิ่งที่กิจการค้ามีไว้เพื่อจำหน่าย โดยมีวัตถุประสงค์ในการหากำไรจากการจำหน่ายสินค้า สินค้าถือเป็นสินทรัพย์
• ส่งคืนสินค้า เกิดขึ้นทางด้านผู้ซื้อ เป็นรายการที่ทำให้ค่าใช้จ่ายลดลงอยู่ในหมวด ค่าใช้จ่าย จะบันทึกทางด้าน Cr. เสมอ
• รับคืนสินค้า เกิดขึ้นทางด้านผู้ขาย เป็นรายการที่ทำให้รายได้ลดลงอยู่ในหมวด รายได้ จะบันทึกบัญชี Dr.เสมอ
• ส่วนลดการค้า คือ ส่วนลดที่ผู้ขายลดให้ทันที่ที่ตกลงซื้อขายกันไม่มีการบันทึกส่วนลดการค้าในบัญชีใดๆ จำนวนเงินที่บันทึกรายการซื้อและขายนั้นจะใช้จำนวนเงินที่หักส่วนลดแล้ว
• ส่วนลดเงินสด คือ ส่วนลดที่ผู้ขายลดให้กับลูกค้าที่ชำระหนี้ตามกำหนดทางด้ายผู้ขายเรียกว่า “ส่วนลดจ่าย” ด้านผู้ซื้อเรียกว่า ส่วนลดรับ เช่น 2/10,N/30 หมายถึง ผู้ซื้อจ่ายชำระภายใน 10 วันจะได้รับส่วนลด 2% กำหนดชำระหนี้ต้องไม่เกิน 30 วัน นับจากวันที่ลงในใบกำกับสินค้า
• F.O.B shipping point หรือค่าขนส่งเข้า อยู่ในหมวดค่าใช้จ่าย ผู้ซื้อเป็นผู้จ่ายถือเป็นต้นทุนของสินค้าที่ซื้อ
• F.O.B destination หรือค่าขนส่งออก อยู่ในหมวดค่าใช้จ่าย ผู้ขายเป็นผู้จ่าย
• ภาษีมูลค่าเพิ่ม เรียกย่อๆว่า VAT หมายถึงภาษีที่เรียกเก็บจากผู้ขายสินค้า ผู้ผลิตสินค้าและผู้ให้บริการในส่วนที่เพิ่มขึ้น ประกอบด้วยภาษีซื้อ ซึ่งถือเป็นสินทรัพย์ และภาษีขายซึ่งถือว่าเป็นหนี้สิน

การปิดบัญชี

การปิดบัญชี

      การบิดบัญชี (Closing Entry) หมายถึง การทำให้ยอดรวมของด้านเดบิตเท่ากับยอดรวมของด้านเครดิตของแต่ละหมวดบัญชี เช่น บัญชีแยกประเภทมียอดคงเหลือด้านเดบิตจะต้องบันทึกด้านเครดิตด้วยจำนวนเงินที่มียอดคงเหลือ หรือถ้ามียอดคงเหลือทางด้านเครดิตในบัญชีแยกประเภท เมื่อต้องการปิดบัญชีในแยกประเภทก็ต้องนะยอดคงเหลือไปปิดด้านเดบิต
ขั้นตอนการปิดบัญชี

• ปิดบัญชีรายได้ทุกบัญชีเข้าบัญชีกำไรขาดทุน โดย

      เดบิต รายได้......                      XX
                เครดิต กำไรขาดทุน                XX

• ปิดบัญชีค่าใช้จ่ายทุกบัญชีเข้าบัญชีกำไรขาดทุน โดย

      เดบิต กำไรขาดทุน                  XX
                เครดิต ค่าใช้จ่าย.....                 XX

• ปิดบัญชีกำไรขาดทุนเข้าบัญชีส่วนของเจ้าของ

      กรณี กำไร (รายได้มากกว่าค่าใช้จ่าย)
      เดบิต กำไรขาดทุน                  XX
                เครดิต ทุน....                           XX
       กรณี ขาดทุน (รายได้น้อยกว่าค่าใช้จ่าย)
      เดบิต ทุน....                             XX
                เครดิต กำไรขาดทุน                XX

• ในกรณีที่มีเงินถอนหรือถอนใช้ส่วนตัว โดย

      เดบิต ทุน....                             XX
                เครดิต ถอนใช้ส่วนตัว                        XX
                การปิดบัญชีหมวดสินทรัพย์ หนี้สิน และส่วนของเจ้าของ (ทุน) จะต้องปิดโดยการหายอดคงเหลือยกไปงวดหน้า และเมื่อเริ่มระยะเวลาบัญชีใหม่จะต้องบันทึกรายการปิดบัญชียอดยกมา ส่วนบัญชีถอนใช้ส่วนตัวมียอดคงเหลือด้านเดบิตผิดเข้าบัญชีทุนงบทดลองหลังปิดบัญชี จะแสดงบัญชีเฉพาะหมวดบัญชีสินทรัพย์ หนี้สิน และทุนเท่านั้น

งบการเงิน

  งบการเงิน

            งบการเงิน คือ รายงานทางการเงินขั้นสุดท้ายของขบวนการทางบัญชี เพื่อให้เป็นสื่อแสดงข้อมูลทางการเงินของกิจการเพื่อสรุปผลการดำเนินงานของกิจการตามงวดบัญชีและตามฐานะการเงิน
ของกิจการว่ามีรายการสินทรัพย์ หนี้สิน และส่วนของเจ้าของเท่าไหร่
การแสดงงบการเงินโดยทั่วไปแบ่งเป็น

• งบกำไรขาดทุน (Profit and Loss Statement)
• งบดุล (Balance Sheet)

งบกำไรขาดทุนและงบดุลนั้นสามารถจัดทำได้ 2 รูปแบบ คือ แบบบัญชี (Account Form) และแบบรายงาน (Report Form)
ขั้นตอนการจัดทำงบการเงิน

• บรรทัดแรกเขียน  “ชื่อกิจการ”
• บรรทัดที่สองจะต้องระบุชื่องบว่าเป็น  “งบกำไรขาดทุน” หรือ “งบดุล”
• บรรทัดที่สาม แสดงรอบระยะเวลา หรือวันที่จัดทำงบ

      ถ้าเป็นงบกำไรขาดทุน จะแสดงเป็นรอบระยะเวลาหรือเป็นงวดเวลา เช่น สำหรับ    1 ปี สิ้นสุดวันที่ 31       ธันวาคม 2545
      ถ้าเป็นงบดุล จะแสดงวันที่ที่จัดทำ โดยระบุวันใดวันหนึ่ง

กระดาษทำการ

กระดาษทำการ

            กระดาษทำการเป็นกระดาษที่จัดทำขึ้นเพื่อเป็นเครื่องมือในการจัดทำงบการเงินได้สะดวก และรวดเร็ว โดนนำรายการบัญชีจากงบทดลองมาจำแนกรายการว่า รายการใดที่จะนำไปใช้ในการคำนวณหากำไรขาดทุนก็จะนำไปไว้ในช่องงบกำไรขาดทุน และรายการใดที่จะนำไปแสดงฐานะทางการเงินของกิจการก็จะนำไปไว้ในช่องงบดุล
กระดาษทำการไม่ใช่เป็นการบันทึกบัญชีและไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งของงบการเงิน ดังนั้นกิจการจะทำกระดาษทำการหรือไม่ทำก็ได้ โดยทั่วไปแล้วจะมีหลายชนิด เช่น ชนิด 6 ช่อง ชนิด 8 ช่อง และชนิด 10 ช่อง เป็นต้น ขึ้นอยู่กับประโยชน์และวัตถุประสงค์ที่ต้องการใช้กระดาษทำการ


ขั้นตอนในการจัดทำกระดาษทำการ 6 ช่อง

• เขียนหัวกระดาษทำการ 3 บรรทัด
• นำงบทดลองมาแสดงไว้ในกระดาษทำการ 6 ช่อง
• ผ่านรายการจากงบทดลองไปใส่งบกำไรขาดทุนและงบดุล
• รวมยอดงบกำไรขาดทุนและงบดุล
• หาผลต่างของยอดรวม  ในด้านงบกำไรขาดทุนถ้าเครดิตมากกว่าด้านเดบิตถือเป็นกำไรสุทธิ แล้วนำยอดไปใส่ในงบดุลด้านเครดิต ถ้าด้านเดบิตของงบกำไรขาดทุนมากกว่าด้านเครดิตถือว่าขาดทุนสุทธิ นำยอดขาดทุนไปใส่งบดุลด้านเดบิต
• รวมยอดเงินในช่องงบกำไรขาดทุน และงบดุลให้เท่า